Gagauzda Büyük Bayram
Gagauz Türklerinde Kolada Kutlamaları
Gagauzlarda en büyük bayramlardan biri olarak Kolada bayramı kabul edilmektedir. Kolada ile İsa’nın doğumu kutlanmakta, lakin bu kutlamaların temelinde putperest döneminden kalan birçok adet görmek mümkündür.
Kolada bayramı, 40 gün süren orucun son gününde kutlanmaya başlar ve Yunanistan, Bulgaristan, Romanya’da yaşayan Gagauzlar 24-25 Aralık’ta, Moldova Gagauz Yeri ve Ukrayna Gagauzları ise 6-7 Ocak’ta kutlamaktadırlar. Bu ayrım, kiliseler tarafından kullanılan farklı takvimlerden (Julyen ve Gregoryen takvimleri) kaynaklanmaktadır.
Kolada kutlamaları 24 Aralık – 6 Ocak akşamı Kolada Gezmekleri ile başlar. Kolada Gezmekleri eskiden, genellikle, erkekler tarafından yapılırken, günümüzde kızların da “Kolada gezdiği” görülmektedir. “Kolada gezicileri”, genellikle, 6-10 kişilik gruplar halinde gezerler.
Bazen bu gruplara “çalgıcılar” (=müzisyenler) de eşlik ederler. Bu gruplar bayramdan birkaç gün önce oluşturulur, grubun söyleyeceği türküler seçilip öğrenilir, kolada duaları öğrenilir, fayton rengarenk boyanıp süslenir, gezileceği mahalleler belirlenir. Her grubun bir lideri “tsari” seçilir.
Kolada akşamı koladacı grubu ev ev dolaşarak ahalinin bayramını kutlar, dualar eder, türküler söyler, oyunlar oynarlar. Ev halkı da koladacılara, bu tören için özel hazırlanmış ekmek, tavuk, ceviz, elma, şeker, para gibi hediyeler verir, ikramlarda bulunur.
Eski dönemlerde genç kızlar, yavuklularına vermek için renkli kağıttan yapılmış kolada çiçekleri hazırlardı. Yavuklusu olan grup kızın evine geldiğinde bu kolada çiçeğini o gruba verirdi. Kolada çiçekleri koladacıların şapkalarına takılırdı. Günümüzde bu adet artık pek yapılmamaktadır.
Koladacılar sabaha kadar ev ev gezip insanları kutlamaktadır. 24 Aralık – 6 Ocak gecesi kiliselerde İsa’nın doğumunu kutlamak için tüm gece süren ayinler yapılmaktadır.
25 Aralık – 7 Ocak günü ise, akrabalar mutlaka bir araya gelir, bayramlaşırlar. Bu gün için özenle hazırlanılır, en güzel yemekler pişirilir ve misafirlere ikram edilir.
Eski inanca göre, sofrada en az dokuz çeşit yemeğin olması gerekir. Sofranın bolluğu, yeni girilen yıla yansıyacağına inanılmaktadır. Ne kadar bol yemekli sofra olursa, o kadar bol bereketli yıl olacağına, ailede ise selamet olacağına inanılmaktadır.
Aileniz selametli, yılınız bol bereketli olsun!
(orhaajans.com)
