56 Mübadil Kuruluşundan Ortak Bildiri
Mübadelenin 95. Yılı Türkiye'nin Dört Yanında Etkinliklerle Anılıyor
Mübadil Kuruluşlarının Açıklaması
- Bundan 95 yıl önce; 30 Ocak 1923 tarihinde, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti ile Yunan Hükümeti arasında, Türkiye’de yerleşik Rum-Ortodokslar ile Yunanistan’dayerleşik Türk-Müslümanların zorunlu göçünü öngören Mübadele Sözleşmesi imzalandı.
- Yunanistan'ın Balkan Savaşına katıldığı tarih olan; 18 Ekim 1912 tarihinden itibaren yurtlarını terk etmiş olanları da kapsamına alan bu sözleşme ile yaklaşık 2.000.000insan doğdukları toprakları terk etmek zorunda kaldı.
- Mübadeleye tabi tutulanlar; yüzlerce yıldır ekip-biçtikleri topraklarını, ekmek parası kazandıkları işyerlerini, evlerini, ibadet ettikleri kutsal mekanlarını, sevdiklerininmezarlarını geride bıraktılar. Limanlarda, tren istasyonlarında kurulan çadırlarda haftalarca, aylarca beklediler. Çoğu yolcu taşımaya elverişsiz olan gemilerle olmaküzere iki ülke arasında günler, haftalar süren yolcuklar yaptılar. Bu uzun ve zahmetli yolculuk sırasında yaşamını kaybeden yakınlarını denize verdiler. Yetersiz beslenmeden ve kötü fiziki koşullardan ötürü hastalanarak ölenler oldu. Aileler dağıldı. Yeni vatanlarında uzun süre uyum güçlüğü çektiler.
- Mübadillerin doğdukları toprakları ziyaret etmelerine uzun yıllar izin verilmedi.1. Kuşak mübadillerin hemen hemen tamamı memleket hasreti ile bu dünyadan sessizce göçüp gittiler. Son yıllarda giderek artan sayıda mübadil çocuğu ve torunu ,bir vasiyeti yerine getirircesine aile büyüklerinin “memleket” dedikleri toprakları ziyaret etmek istiyor. Onların doğdukları kentleri, köyleri, mahalleleri, ibadet ettikleri kutsal mekanları görmek istiyor. Kendi özel tarihlerine ve kültürlerine ait izleri sürmek istiyor. Ancak; T.C vatandaşlarına vize uygulanması, vize alırken çekilen sıkıntılar düş kırıklığı yaratıyor.
- AB yöneticilerinden, Yunanistan ve Türkiye Cumhuriyeti Hükümetlerinden iki halk arasına örülen vize duvarının kaldırılmasını tekrar tekrar talep ediyoruz. Verilen sözlerin yerine getirilmesini bekliyoruz. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan biz mübadil kökenliler de Yunanistan vatandaşı olan Rum Ortodoks mübadil kökenliler gibi aile büyüklerimizin doğdukları toprakları vizesiz olarak ziyaret etmek istiyoruz.
- Eğer Avrupa Birliği vize uygulamasını sürdürecekse, mübadillerin ata topraklarını özgürce ziyaret edebilmeleri için Türkiye ve Yunanistan ortak bir çözüm üretebilir diye düşünüyoruz. 1930 yılında iki ülke arasında imzalanan "İkamet, Ticaret ve Seyrisefain Anlaşması" benzeri ikili bir anlaşma yapılabilir. Mübadele Sözleşmesi sonrası ve Mübadele Sözleşmesinin imzalandığı tarihten önce ve sonra Girit’ten, 12 Adalar’dan, Batı Trakya’dan, Mora’dan, Teselya’dan ve Makedonya Bölgesinden; kısacası bugünkü Yunanistan sınırları içinde kalan yerleşim yerlerinden göç edenlere, onların çocuklarına ve torunlarına vizesiz seyahat etme, oturma, yerleşme ve ticaret yapma hakkı verilebilir. Her iki ülkenin yöneticilerinden bu talebimizi dikkate almalarını rica ediyoruz.
- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Yunanistan Hükümeti'nden bir talebimiz daha var:- Mübadillerin geride bıraktıkları ve günümüze kadar ayakta kalabilmiş olan; cami, kilise, tekke, manastır, türbe, şehitlik, mezarlık gibi kutsal mekanların; Hamam, bedesten, çeşme, ayazma gibi tarihi yapıların karşılıklı olarak restore edilmesini ve korunmasını,
- Mübadil kuşaklara aile büyüklerinin doğdukları toprakları ziyaretlerinde bu kutsal mekanlarda dua ve ibadet etme imkanı sağlanmasını talep ediyoruz.
- Türkiye'deki ve Yunanistan'daki yerel yönetimlerin ve sivil toplum kuruluşlarının mimari mirasın korunması konusunda gösterdikleri çabaları takdirle karşılıyoruz. Merkezi yönetimlerin ve Avrupa Birliği'nin her iki ülkedeki kültürel mirasın korunması için yerel yönetimlere maddi ve teknik destek vermelerini istiyoruz.
- Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğüne “Muhtelit Mübadele Komisyonu Tasfiye Talepnameleri”ni Cumhuriyet Arşivi ONLİNE Kataloglarına tekrar geri yüklediği için teşekkür ediyor, Mübadele sürecinin ve mübadillerin yaşadıklarının aydınlatılması açısından mübadillerin şahsi dosyalarındaki mektup, dilekçe ve fotoğrafların tasnif edilerek araştırmaya açılmasını rica ediyoruz.
- Güncel tartışmalarda Lozan Barış Antlaşması sıkça gündeme gelmektedir. Bazı çevreler antlaşmayı "hezimet" olarak değerlendirmekte, antlaşmanın gizli maddeleri olduğunu, ömrünün 100 yıllık olduğunu, 2023 yılında sona ereceğini söyleyebilmektedir.Unutulmamalıdır ki Birinci Dünya Savaşı sonrası imzalanan tüm antlaşmalar İkinci Dünya Savaşı ile geçersiz kalmıştır. Tek istisna Lozan Barış Antlaşması’dır. “Bu antlaşma Dünya uluslar ailesinde Türkiye’nin yerini tespit ve tescil etmiştir”. - Görsel ve yazılı basında sıkça yer alan; Ege Adaları ve Batı Trakya müftülerinin sorunları gibi konuların iki ülke arasındaki ilişkilerin bozulmasına yol açmadan görüşmeler yoluyla adil bir çözüme kavuşturulması dileğimizdir. - Lozan Barış Antlaşması konusunda yalan/yanlış ve eksik bilgilenmenin/bilgilendirmenin önüne geçilmesi için Türkiye’nin siyasi tarihinin öğretilmesinin yanı sıra mübadele konusunun da milli eğitim müfredatına alınmasını, başka bir deyişle ortaokullarda ve liselerde mübadelenin insani ve siyasi yönünün okutulmasını, öğretilmesini talep ediyoruz.- Bütün semavi dinler için kutsal olan Kudüs’ün statüsünü değiştirmeye yönelik girişimlere de dikkat çekmek istiyoruz. Birleşmiş Milletler kararları doğrultusunda Kudüs kentinin ruhani, dini ve kültürel boyutlarının korunması gerektiğini özenle vurgulayarak; kentin statüsünü, karakterini ve demografik yapısının değiştirilmesine yönelik girişimleri şiddetle kınıyoruz.
- Mübadil kuruluşları olarak dikkat çekmek istediğimiz önemli bir konu da Ortadoğu'da devam eden kanlı çatışmalar ve savaşlardır. Suriye'de, Irak'ta yüzbinler yaşamını yitirdi ve bu acımasız savaş bütün hızıyla sürüyor. Milyonlarca insan canını kurtarmak için ülkesini terk etti ve etmeye devam ediyor. Türkiye’ye sığınanların sayısı dört (4) milyona yaklaştı.
- Peki ne hedefleniyor? Emperyal çıkarlar uğruna ülkelerin bölünüp, parçalanması mı? Hatırlatmak isteriz ki; değişecek sınırlar bölge halklarına kan ve göz yaşından, göç ve ölümlerden başka hiçbir şey getirmeyecektir.
- Bu topraklarda yaşayan halkların geçmişinde yüzlerce yıllık birlikte yaşam deneyimi var. Bizler; mübadil çocukları ve torunları olarak, Mübadelenin 95. Yıl dönümündeOrta Doğu'da, Balkanlar’da, Akdeniz'de, Ege'de ve yaşadığımız coğrafyada çatışma yerine barış, farklı olanı sürgün yerine birlikte yaşama ortamının oluşturulabileceğineyürekten inanıyoruz.
Biz mübadiller, yeryüzünde terörün tamamen silinmesini, bu amaçla güvenlik güçlerimizce yurt içinde ve yurt dışında yürütülen mücadeleyi sonuna kadar destekliyoruz. Hemşehrimiz Atatürk’ün kurduğu Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucu ilkelerinin muhafaza edilmesi ve demokrasinin korunması hassasiyetimizi özellikle vurguluyoruz.
Savaşlarda, göç yollarında ve terör saldırılarında yaşamını yitirenleri saygı ve rahmetle anıyor, çekilen acılar bir daha yaşanmasın diyoruz..Kamu oyuna saygıyla sunarız.30 Ocak 2018
VAKIF1. LOZAN MÜBADİLLERİ VAKFI GENEL MERKEZİ2. LOZAN MÜBADİLLERİ VAKFI EGE BÖLGE TEMSİLCİLİĞİ3. LOZAN MÜBADİLLERİ VAKFI MUDANYA TEMSİLCİLİĞİ
FEDERASYON4. KARADENIZ RUMELI DERNEKLERI FEDERASYONU GENEL MERKEZİ5. KARADENİZ RUMELİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ORDU TEMSİLCİLİĞİ6. KARADENIZ RUMELI DERNEKLERI FEDERASYONU GÜMÜŞHACIKÖY TEMSİLCİLİĞİ7. KARADENİZ RUMELİ DERNEKLERİ FEDERASYONU MERZİFON TEMSİLCİLİĞİ8. KARADENİZ RUMELİ DERNEKLERİ FEDERASYONU VEZİRKÖPRÜ TEMSİLCİLİĞİ
DERNEKLER
9. ALAÇAM MÜBADELE VE BALKAN TÜRK KÜLTÜRÜNÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ10. AMASYA MÜBADELE VE BALKAN TÜRKLERİ DERNEĞİ11. ANKARA LOZAN MÜBADİLLERİ DERNEĞİ12. ANTALYA GİRİTLİLER DERNEĞİ13. AYVALIK GİRİTLİLER DERNEĞİ14.BAFRA-SÜRMELİ DERNEĞİ15.BAFRA KOSOVALILAR DERNEĞİ16.BAFRA MÜBADELE DERNEĞİ17.BORNOVA GİRİTLİLER VE MÜBADİLLER DERNEĞİ18.BURSA LOZAN MÜBADİLLERİ KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ19.BÜYÜK MÜBADELE DERNEĞİ20.ÇUKUROVA GIRIT MÜBADILLERI KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ21. ÇORUM SUNGURLU BALKAN MUHACİRLERİ DERNEĞİ22.EDİRNE LOZAN MÜBADİLLERİ DERNEĞİ23.ERBAA MÜBADELE VE BALKAN TÜRKLERİ DERNEĞİ24. ERDEK GİRİT VE RUMELİ MÜBADİLLERİ DOSTLUK VE DAYANIŞMA DERNEĞİ25.ERZİN TURUNÇLU İMRANİYE GİRİT TÜRKLERİ DERNEĞİ26.FETHİYE MUHACİR ROMANLAR SOSYAL DAYANIŞMA DERNEĞİ27.GELİBOLU LOZAN MÜBADİLLERİ DERNEĞİ28.GEMLİK GİRİT VE RUMELİ TÜRKLERİ KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ29.GİRESUN LOZAN MÜBADİLLERİ VE BALKAN KÜLTÜRÜNÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ30.GİRİTLİLER KÜLTÜR, DOSTLUK VE YARDIMLAŞMA DERNEĞİ31. HAVZA KEMALİYE DERNEĞİ32. HAVZA MÜBADELE DERNEĞİ33.ISPARTA LOZAN MÜBADİLLERİ DERNEĞİ34.İNCİRLİOVA SELANİK MÜBADİLİ VE GÖÇMENLERİ EĞİTİM, KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ35.İZMİR GİRİTLİLER DERNEĞİ36.KAPADOKYA RUMELİ MÜBADİLLERİ SOSYAL, KÜLTÜR YARDIMLAŞMA VE DAYAN. DERNEĞİ37.KARTAL RUMELİ MÜBADİLLERİ KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ38.KUŞADASI SELANİK MÜBADİLLERİ VE RUMELİ GÖÇMENLERİ KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ39.LOZAN MÜBADİLLERİ DERNEĞİ (İSTANBUL)40.MERSİN İHSANİYE/MELEMEZ KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ41.MERSİN GİRİT TÜRKLERİ KÜLTÜR DOSTLUK VE YARDIMLAŞMA DERNEĞİ42.MURSALLI EĞİTİM KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ43. NİKSAR BALKAN TÜRKLERİ DERNEĞİ44.SAMSUN MÜBADELE VE BALKAN TÜRK KÜLTÜRÜ ARAŞTIRMALARI DERNEĞİ45.SAMSUN ROMAN DAYANIŞMA DERNEĞİ46. SAMSUN HACIİSMAİL SPOR KULÜBÜ DERNEĞİ47. SAMSUN SELANİK SPOR KULÜBÜ DERNEĞİ48.SARIYER LOZAN MÜBADİLLERİ DERNEĞİ49.SELANİK TÜRKLERİ VE BUCA YAYLACIKLILAR EĞİTİM KÜLTÜR DAYANIŞMA DERNEĞİ50.SINOP MÜBADELE VE BALKAN TÜRK KÜLTÜRÜNÜ ARAŞTIRMA DERNEĞİ51.TARSUS GİRİT TÜRKLERİ DERNEĞİ52. TAŞOVA MÜBADELE DERNEĞİ53.TEKKEKÖY ASARAĞAÇ KÖYÜ DERNEĞİ54.TOKAT BALKAN TÜRKLERİ DERNEĞİ55.TOKAT ERBAA BALKAN TÜRKLERI DERNEĞİ 56. YANYALILAR DERNEĞİ
